We hebben allemaal het dierenwelzijn hoog in het vaandel staan. Maar wat is dierenwelzijn nu eigenlijk precies? We hebben de grote eer dat de bekende gedragsbioloog Claudia Vinke van de Universiteit Utrecht de moeite heeft genomen om daar voor Verhuisdieren een gastblog over te schrijven.
“Dierenwelzijn is een complex begrip met een hoop ethisch en cultureel getinte invalshoeken. Daarnaast speelt natuurlijk niet in de minste plaats het dier zelf: het aanpassingsvermogen van een hond, kat of paard aan zijn leefomgeving is een gevolg van vele interne en externe factoren. Deze variëren van erfelijke factoren, prenatale effecten (stress van het moederdier en de gedragsmatige effecten hiervan op het ongeboren dier), en de invulling van de eerste levensfase van het jonge dier (moeder-kindbinding en socialisatie).
Moeder-kindbinding
Ieder dier heeft zijn eigen rugzakje, maar het rugzakje van het éne dier is wel wat groter dan van het andere dier. Dieren met een slechte moeder-kindbinding en een slechte socialisatie, kunnen soms maar moeilijk omgaan met allerlei onbekende en voor hen vreemde situaties, hetgeen overigens gewone huis-tuin-en-keuken-dingen kunnen zijn.
Vreemde mensen en kinderen en zelfs eigen soortgenoten kunnen soms angst oproepen en vanuit die angst kan ook weer agressie voortkomen: het huisdier kan gaan snappen om een oplossing te vinden in die stresserende leefomgeving en om zichzelf weer in een minder gestreste gemoedstoestand te krijgen.
Een slechte of zelfs niet meegemaakt band tussen moeder en kind kan er toe leiden dat een dier niet weet hoe hij met zijn leefomgeving om moet gaan. Het moederdier is immers een veilige thuishaven alwaar het jonge dier de wijde wereld kan verkennen. Daarnaast leert het moederdier aan haar nakomelingen welke omgevingsstimuli wel en niet relevant zijn om optimaal te kunnen overleven.
Hechtingsproblemen
Is die moeder er nu niet, of is zij te kort aanwezig geweest, dan kan dit leiden tot bijvoorbeeld hechtingsproblemen (niet kunnen hechten of juist enorm gehecht raken aan een persoon), of dieren die hypersensitief op allerlei omgevingsprikkels reageren en de hele dag door onrustig zijn (en soms zelfs 's nachts). We horen dan van eigenaren vaak: het lijkt wel of hij ADHD heeft!
Een niet optimale eerste levenservaring is een behoorlijke rugzak om mee door het leven te gaan; en zeker indien hier angst gerelateerde gedragsafwijkingen mee gepaard gaan. Dan kan dit een grote aantasting van het welzijn van het dier inhouden.
Broodfok
Helaas zijn er best veel van dit soort huisdieren. De vraag naar honden overstijgt het aanbod door reguliere fokkers in Nederland - een situatie die natuurlijk door de hondenhandel en de broodfok met beide handen wordt aangegrepen. Een zorgvuldige invulling van de eerste levensfase van het jonge dier hoef je bij broodfokkers niet te verwachten en uit dit soort achtergronden zie je heel wat gedragsafwijkingen ontstaan met een niet al te beste prognose voor de toekomst.
Verhuisdieren biedt uitkomst
Soms zijn de problemen zo erg dat de dieren niet houdbaar zijn bij sommige eigenaren. Herplaatsing kan soms een oplossing bieden. Onder andere voor dit soort huisdieren en om reeds gevulde rugzakjes niet verder te laten uitdijen en onoverkomelijk groot te laten worden, heeft Stichting Verhuisdieren voor dieren die op zoek zijn naar een nieuwe baas, een systeem bedacht . Door vernuftige bemiddeling de overgang van de éne naar de andere baas in een nieuw huishouden zo stressloos als mogelijk te laten verlopen. Zo krijg een dier soms een tweede kans om zijn rugzak wat op te schonen."