Een blije miauw, een warme kopjesronde en dan ineens dat telefoontje van de dierenarts: “Je kat heeft FIV…”. Pardon?
FIV? FIP? FeLV? Drie afkortingen die helaas regelmatig voorkomen in de kattenwereld. Wat betekenen ze, hoe ernstig zijn ze, en kun je nog een kat adopteren als hij hiermee besmet is? In deze blog leggen we het helder en praktisch uit.
Ook stichtingen die katten herplaatsen via Verhuisdieren vinden onderaan de blog belangrijke richtlijnen.
*Mei 2025: De informatie in deze blog is gebaseerd op kennis vanuit onze Verhuisdieren expertteam en het LICG platform.
FIV – Kattenaids (Feline Immunodeficiëntie Virus)
Wees niet bevreest: FIV is niet overdraagbaar op mensen. Wel is FIV voor katten ontzettend vervelend.
Wat is het?
FIV wordt ook wel kattenaids genoemd. Het virus tast het afweersysteem aan, vergelijkbaar met HIV bij mensen. Katten worden vatbaarder voor infecties en kunnen na verloop van tijd ernstig ziek worden. Het virus blijft levenslang in het lichaam van een besmette kat.
Hoe raakt een kat besmet?
Door bloed of speeksel, meestal via een beet tijdens een gevecht. Daarom lopen vooral ongecastreerde, vrijgevochten katers risico. Sociaal likken in een huishouden? De kans op besmetting is klein, maar niet nul.
Is het besmettelijk in huis?
Een FIV-positieve kat hoeft niet per se apart te wonen, maar samenwonen met andere katten moet altijd zorgvuldig worden afgewogen. Geen ruziemakers in huis? Dan is er minder risico. Toch kan een kat plotseling fysieke pijn ervaren en in zijn chagrijnige bui, toch een keer uithalen. Het blijft een risico! Zijn katten juist heel goede vriendjes en verzorgen zij elkaar veel (elkaar likken), dan bestaat er ook een risico van overdracht.
Wat kun je doen?
Er is geen genezing, maar met goede zorg – denk aan een veilige binnenomgeving en afgesloten tuin, geen stress, voeding van topkwaliteit en een scherpe parasietenbestrijding – kan een kat met FIV nog jaren gezond en gelukkig leven. Er wordt aangeraden FIV katten te castreren en elke 6 maanden te laten controleren. En ja, knuffelen kan gewoon.
FIP – Kattencorona (Feline Infectieuze Peritonitis)
Geen pandemie, maar wel een slopende ziekte: FIP is een dodelijke virusinfectie die bij katten kan ontstaan uit een onschuldig coronavirus (ja, katten hebben hun eigen versie).
Wat is het?
FIP ontstaat wanneer een normaal katten-coronavirus muteert in het lichaam van de kat. Waarom dit gebeurt, weten we nog niet helemaal. Wel weten we dat jonge katten, katten in groepen en katten onder stress een hoger risico lopen.
Hoe raakt een kat besmet?
Het oorspronkelijke virus wordt uitgescheiden via ontlasting en verspreidt zich via kattenbak, voerbak of zelfs pootjes. Een FIP-virus komt zelden rechtstreeks van kat op kat over. De mutatie gebeurt meestal in het lichaam zelf.
Wat kun je doen?
FIP is jarenlang dodelijk geweest, maar sinds kort bestaan er in andere landen medicijnen die kunnen helpen. Vaccinatie? Die bestaat, maar is niet betrouwbaar en hier in Nederland niet verkrijgbaar. Dus: schone kattenbakken, rust in huis én stress verminderen is het beste preventieplan.
FeLV – Kattenleukemie (Feline Leukemievirus)
Klinkt al eng en dat is het helaas ook. FeLV is een agressief virus dat de afweer verzwakt, bloedarmoede veroorzaakt en tumoren kan veroorzaken.
Wat is het?
FeLV is familie van FIV, maar met een andere aanpak: het virus richt zich op bloedcellen. Dat maakt katten kwetsbaar voor allerlei infecties en ziekten, soms ook kanker. Veel besmette katten overlijden binnen enkele jaren.
Hoe raakt een kat besmet?
Via speeksel, dus bij elkaar wassen of samen uit één voerbak eten. Ook urine, ontlasting en moedermelk kunnen het virus overdragen. Een besmette poes geeft het soms al door aan haar kittens nog vóór ze geboren zijn.
Wat kun je doen?
Er is géén genezing, maar er is wél een vaccin! Laat je kat dus vaccineren als hij buiten komt of met andere katten in aanraking kan komen. En als je een nieuwe kat adopteert: vraag naar een recente test op FeLV.
Let op: Verzekering niet mogelijk!
Let op: een kat met FIV, FeLV of FIP is niet te verzekeren. Geen enkele verzekering dekt de kosten die verband houden met deze ziektes – ook niet als het om vage klachten gaat die mogelijk ermee te maken hebben. Alles wat terug te herleiden is naar de ziekte, wordt uitgesloten. Dat is balen, maar hopelijk schrikt het je niet af: een kat met FIV kan nog jarenlang gelukkig en klachtenvrij leven. Wel is het verstandig om alvast een spaarpotje aan te leggen, voor als er later toch iets opspeelt.
Richtlijnen voor stichtingen – Verhuisdieren
Voor katten met FIV, FIP of FeLV gelden de volgende afspraken:
• Altijd vermelden in het profiel als een kat positief getest is. Informeren over de gevolgen, bijvoorbeeld geen verzekering mogelijk.
• FIV-katten alleen binnen of in afgesloten tuin; liever niet bij gezonde katten, maar eventueel op eigen risico.
• FIP-katten direct isoleren en behandelen bij symptomen. FIP is behandelbaar, al is het duur.
• FeLV-katten nooit herplaatsen bij gezonde of buitenkatten.
• Gezonde katten uit besmette ruimtes:
• Altijd testen (bij FIV/FeLV) vóór herplaatsing.
• Uitslag delen met adoptant en kat daarna niet terugzetten in besmette ruimte.
• FeLV-vaccinatie sterk aanbevolen.
• Bij FIP in besmette ruimte: informeer de adoptant en vraag alertheid op symptomen.
Herhaalde meldingen bij dezelfde stichting van besmette katten? Dan kan (tijdelijke) blokkering volgen wegens onvoldoende zorgvuldigheid.
Samen zorgen we voor transparantie, gezonde herplaatsing en betrouwbare adopties.
Samengevat:
| Virus | Overdracht | Geneesbaar? | Vaccin? | |
| FIV | Kattenaids | Via bloed en speeksel (bijwonden en paren) | ❌ | ❌ |
| FIP | Kattencorona | Via ontlasting → mutatie intern | 🔄 (behandeling onbetrouwbaar) | ❌ |
| FeLV | Kattenleukemie | Via speeksel en urine | ❌ | ✅ |
We weten het – het is geen gezellig onderwerp. Maar kennis is macht. Door te begrijpen wat deze ziektes zijn en hoe je ze herkent of voorkomt, kun je de juiste keuzes maken voor jouw (toekomstige) kat.
En ook belangrijk: een positieve test is geen doodvonnis. Katten met FIV of FIP kunnen nog lang een liefdevol leven leiden. Mits ze de juiste zorg krijgen, er genoeg financiele middelen zijn én een baasje dat niet bang is voor een labeltje.
Wil jij meer tips over de adoptie van een kat, de huisregels waar onze stichtingen zich aan moeten houden ÓF wil jij alles leren over de gezondheid van jouw kat in een uitgebreide online cursus van de Huisdierenschool?
Klik dan hier!