“Giftigheid” van vlooien- en tekenmiddelen

Als dierenarts zet ik mij in om dieren pijn- en ziektevrij te houden of te krijgen, inclusief het bestrijden van parasieten. Allereerst moet ik de term ‘gif’ uitleggen, want je kan middelen niet zomaar indelen in “giftig” of “niet-giftig”.

Giftig-zijn is een combinatie van een bepaalde stof en de toegediende dosering (hoeveelheid per lichaamsgewicht en per tijdseenheid). Zo kunnen dieren (en mensen) niet zonder zout (NaCl) of vitamine D leven; als wij deze stoffen te lang niet binnenkrijgen kan dit ziekte en de dood tot gevolg hebben. Maar als wij in een te korte tijdseenheid, te veel zout of vitamine D binnenkrijgen, zal dit ook ziekte en zelfs de dood tot gevolg kunnen hebben. Dus giftigheid is altijd een combinatie van een bepaalde stof en de dosering.

Een levensreddende verbinding kan dodelijk zijn in een te hoge dosering, en andersom. Zo zijn er ook medicijnen ontwikkeld uit stoffen in slangengif en het speeksel van bloedzuigers.

Vrij van parasieten

Ik ben van mening dat onze huisdieren vrij van parasieten moeten zijn. Dit is mogelijk en maakt het leven van onze huisdieren aangenamer en gezonder. Wij mensen willen immers ook vrij van parasieten zijn, ik moet er niet aan denken om met luizen, vlooien, schurft, en wormen te moeten leven.  

De meeste anti-parasitica zijn neurotoxinen, deze stoffen verstoren de prikkeloverdracht in zenuwen en doden op die manier parasieten. Gewervelde dieren (vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren) hebben een centraal zenuwstelsel wat afgeschermd is van de rest van het lichaam door de bloed-hersenbarrière. Parasieten (spoelwormen, lintwormen, teken, mijten, luizen, vlooien o.a.) zijn ongewerveld en hebben deze barrière niet waardoor deze neurotoxinen hen wel afdoden en de gewervelde gastheer niet.

Epilepsie door parasietenbestrijding

Indien een anti-parasiticum in een te hoge dosis gegeven wordt, of als er iets mis is met de bloed-hersenbarrière (door een genetisch defect, een hersenvliesontsteking of een ander geneesmiddel) dan kunnen deze stoffen wél het centrale zenuwstelsel bereiken en neurologische klachten geven zoals epilepsie en zelfs de dood.

Om deze reden is het dus van essentieel belang dat wij de anti-parasitica in de juiste dosering aan onze huisdieren geven en dat onze huisdieren geen onderliggende kwalen hebben.

Natuurlijke alternatieven tegen vlooien

Er zijn ook veel natuurlijke alternatieven op de markt tegen parasieten, vaak doden deze middelen de parasieten niet hebben, maar hebben ze een afstotende werking in meer of mindere mate op de parasieten. Ik vind dat niet genoeg voor mijn dieren, ik wil dat ze vrij zijn van parasieten, net als dat ik dat zelf ben.

Naast dat het effect van deze middelen te wensen overlaat, zijn sommige van deze middelen zelfs gevaarlijk. Bepaalde stoffen in knoflook (sulfoxide en disulfide) zijn in hoge dosering giftig voor honden en katten. Diergeneesmiddelen moeten veilig en werkzaam zijn, zijn ze dat niet beide, dan kun je ze beter niet geven.

Mocht je twijfelen over het beste middel tegen vlooien of teken voor jouw hond of kat. Het beste middel voor jouw dier heeft te maken met de leeftijd van je dier, het gedrag (wel of niet-zwemmende honden bijvoorbeeld), het gewicht, de blootstelling aan bepaalde parasieten, het ras, de gezondheid, de tijd van het jaar, etc.

Afwisselen

Het is ook goed om soms te wisselen van vlooien- en tekenmiddel, als er een hoge infectiedruk is en een middel al lang gebruikt wordt, dan kan er resistentie ontstaan bij de parasieten.

Het is vreselijk als je hond of kat ziek wordt van een middel wat hem of haar juist gezond(er) moet maken, maar dit risico is gelukkig heel klein. Ik vergelijk dit risico wel eens met aangereden worden door een auto op straat, dat risico is er ook altijd als je met je hond de straat oversteekt. Door niet meer naar buiten te gaan is dat risico nul, maar daar wordt het leven niet prettiger van voor je hond en voor jou…